Wanneer ik ergens enthousiast over ben, heb ik moeite het nog ergens anders over te hebben. Bojack Horseman is zoiets. Nu is een leuke animatieserie altijd een prettige afleiding, zeker nu, maar er is iets wat deze show onderscheidt van de rest. Er is namelijk bijna geen enkel programma dat op zo’n goede en begrijpelijke manier depressie inzichtelijk maakt. Zo is er de aflevering “Stupid Piece of Shit”, waarin de denigrerende stem te horen is die de hoofdpersoon constant in zijn hoofd hoort. Of de aflevering “Time’s Arrow”, waarin de flashbacks te zien zijn van een vrouw die leidt aan Alzheimer, waardoor gezichten van mensen in de herinneringen vervaagd zijn. En ja, er zitten ook lekker veel fijne, slechte woordgrapjes in. Die combinatie van licht en zwaar maakt het zo bijzonder. Nu de serie is afgelopen [SPOILER ALERT], wil ik het graag hebben over de eennalaatste aflevering, “The View From Halfway Down”.
The View From Halfway Down
Deze aflevering speelt zich af in het grijze gebied tussen hemel en dood. Bojack heeft een bijna-doodervaring, alles wat hier gebeurt speelt zich in zijn hoofd af. Hij heeft een laatste avondmaal met mensen die hij in zijn leven is kwijtgeraakt. Ieder van hen geeft een optreden, dat symbool staat voor de manier waarop ze overleden. Ik zal ze niet allemaal benoemen, ik houd het bij degene die me het meeste bijbleef: Secretariat.
Secratariat was een racepaard, het grote voorbeeld van hoofdpersoon Bojack. Na een dopingschandaal wordt hij geschorst, mag hij niet meer rennen en springt hij uit wanhoop van een brug. Zijn optreden bestaat uit het voordragen van een gedicht: “The View From Halfway Down”.
Het gedicht
Het gedicht gaat over zelfmoord, en over de spijt die vaak (te) laat komt. Ik heb een filmpje ervan toegevoegd, de belangrijkste regels staan hieronder:
“But this is it, the deed is done
Silence drowns the sound
Before I leaped I should’ve seen
The view from halfway down”
Het deed me denken aan een interview met Ken Baldwin, die een sprong van de Golden Gate brug overleefde. Een quote over hem luidt: “He recalls realizing that everything he thought was unfixable was totally fixable — except for having just jumped.”
Dit is wat in dit gedicht ook terug te vinden is: “Before I leaped, I should’ve seen, the view from halfway down”. Baldwin had het geluk dat het moment voor hem niet te laat kwam, voor Secretariat in de serie gold het niet.
Mijn moeder
Het raakt me, omdat mijn moeder zelf een einde aan haar leven maakte, 20 jaar geleden.
Niemand weet wat er door haar heen ging op dat moment, behalve zij zelf. Misschien dacht zij dit ook wel, maar was er geen weg terug meer.
Het zijn helaas vragen die alleen maar aan de overlevenden gesteld kunnen worden. Het maakt de serie soms confronterend, omdat het ergens altijd wel een troost voor me was dat ze de rust had gevonden die ze zocht. Het is een verdrietige gedachte dat ze de laatste momenten van haar leven misschien wel vervuld was van spijt en schuldgevoel.
Troost en perspectief
Tegelijk bieden dit soort scenes wel troost op een manier. Het gaat namelijk ook niet alleen over de (zelfverkozen) dood. Voor mij gaat het over alle beslissingen die je maakt, waarvan je achteraf pas kunt zien of ze goed uitpakken. Achteraf wou je dat je het had kunnen zien, het uitzicht halverwege de val (zo luidt mijn vertaling). Maar de kennis dat dit uitzicht bestaat en de krachtige manier waarop het in beeld is gebracht heeft op mij veel indruk gemaakt, en niet alleen op mij. Op de hoofdpersoon, Bojack, die het moment overleeft, maar ook op veel kijkers. Een van de reacties onder het YouTubefilmpje luidt: “This episode literally made me realize I don’t want to die..”. Waar een serie als 13 Reasons Why veel kritiek oogstte voor de manier waarop het depressie in beeld bracht, is het een geanimeerde serie met hoofdrollen voor een paard, een labrador en een kat, die mensen troost biedt, depressie inzichtelijk maakt en zelfs levens redt.
En vooruit, hier een woordgrapje om het een beetje luchtig te houden.